Układ kuchni – jaki wybrać? Rodzaje układów kuchennych

Jakie są rodzaje układów kuchennych?

Projektując i aranżując kuchnię, zarówno zamkniętą, jak i otwartą, przede wszystkim należy wziąć pod uwagę wielkość pomieszczenia oraz jego kształt. Ważną kwestią jest również układ kuchni, czyli rozmieszczenie elementów zabudowy kuchennej. Powinien on zostać tak dobrany, aby nie utrudniać codziennego użytkowania kuchnia (m.in. nie blokować swobody ruchów, nie utrudniać domownikom korzystania z szafek i szuflad), ale również, aby nie pomniejszać optycznie dostępnej przestrzeni.

Do najpopularniejszych układów kuchennych należą:

 

• układ jednorzędowy,
• układ dwurzędowy,
• układ w kształcie litery „L”,
• układ w kształcie litery „U”,
• układ w kształcie litery „G”.

Układ jednorzędowy

Układ jednorzędowy wybierany jest przede wszystkim do kuchni małych i wąskich, a także do niewielkich aneksów kuchennych wydzielonych z powierzchni salonu. W układzie jednorzędowym wszystkie elementy zabudowy kuchennej ulokowane są w jednej linii. Takie ustawienie uniemożliwia zastosowanie zasady kluczowej dla aranżacji kuchni – trójkąta roboczego. Więcej o trójkącie roboczym dowiecie się w dalszej części naszego artykułu.

Wśród największych wad układu jednorzędowego wyróżnia się: ograniczone miejsce do przechowywania, zbyt małą powierzchnię blatu roboczego, utrudnienia w użytkowaniu kuchni przez więcej niż jedną osobę. Zastosowanie popularnej zabudowy słupkowej (zabudowa pod sam sufit) w przypadku kuchni jednorzędowej może optycznie przytłoczyć i pomniejszyć wnętrze.

W układzie jednorzędowym na początku ciągu roboczego najlepiej jest postawić lodówkę. Następnie za lodówką lokuje się: blat pomocniczy, zlewozmywak, główny blat roboczy, kuchenkę. Ustawiając lodówkę, należy pozostawić ok. 10 centymetrów wolnej przestrzeni, aby móc swobodnie otwierać i zamykać drzwiczki. Jeżeli istnieje taka możliwość, to zaleca się, aby po obu stronach kuchenki (lub płyty grzewczej) oraz po obu stronach zlewozmywaka stworzyć blat pomocniczy o szerokości ok. 60 centymetrów. Główny blat roboczy – o optymalnej długości 120 centymetrów – powinien zostać umieszczony pomiędzy zlewem a kuchenką.

Układ dwurzędowy

W przypadku układu dwurzędowego wszystkie elementy zabudowy kuchennej ustawia się w dwóch liniach – naprzeciwko siebie. Najważniejsze jest jednak, aby zachować prześwit (minimum 90 centymetrów, a optymalnie – 120 centymetrów) pomiędzy dwoma rzędami ciągów roboczych. 

Układ dwurzędowy jest uniwersalny – stosuje się go w kuchniach zamkniętych, w kuchniach otwartych, w kuchniach o średnim oraz dużym metrażu. Elementy zabudowy można dowolnie rozmieszczać. Ważne jest natomiast, aby zastosować optymalne odległości zgodne z zasadą trójkąta roboczego. Przykładowo, w jednej linii możemy ustawić: szafki z blatem roboczym, zlewozmywak, szafkę z blatem pomocniczym, kuchenkę. Drugą linię będzie tworzyć lodówka wraz z blatem pomocniczym.

Układ w kształcie litery „L”

Układ kuchenny w kształcie litery „L” obejmuje zabudowę meblową prowadzoną wzdłuż dwóch linii oraz stworzenie pomiędzy nimi kąta prostego. Ten układ znajduje zastosowanie zarówno w średnich, dużych, jak i w małych kuchniach. Projektując kuchnię w kształcie „L” w większych pomieszczeniach, należy zwrócić uwagę, aby ciągi robocze nie były długie oraz zbytnio oddalone od siebie – będzie to utrudniać przemieszczanie się.

Zabudowa kuchenna w kształcie litery „L” wiąże się z zagospodarowaniem narożnika. Na rynku dostępne są specjalne szafki narożnikowe, między innymi są to szafki karuzele (szafki z systemem obrotowym), szafki magic corner (szafki z systemem opartym na wysuwanych prowadnicach) czy szafki cargo (szafki z koszami). Zagospodarowanie narożnika będzie wiązać się natomiast z większym nakładem finansowym.

Układ w kształcie litery „U”

Układ w kształcie litery „U” zakłada stworzenie trzech ciągów roboczych i dobrze sprawdzi się w średnich oraz w dużych kuchniach (zamkniętych i otwartych). Ten układ wiąże się z dużą przestrzenią na przechowywania oraz z wystarczającą długością blatów roboczych. Tak jak w przypadku układu w kształcie litery „L” konieczne będzie zagospodarowanie narożników. Należy zadbać również o zachowanie prześwitu pomiędzy ciągami roboczymi – jeżeli zabudowa jest zbyt zwarta, to istnieje możliwość wizualnego przytłoczenia wnętrza. W tym układzie kuchennym za element reprezentacyjny uchodzi wyspa kuchenna.

Układ w kształcie litery „G”

Zabudowa kuchenna w literę „G” określany jest jako rozbudowany układ w kształcie litery „U” – przy czym rozbudowa dotyczy najczęściej dodatkowej przestrzeni blatu roboczego (dodatkowe szafki, wysuwane lub składane blaty, wyspa kuchenna). Układ w literę „G” najlepiej sprawdza się w kuchniach o dużym metrażu, zapewniając miejsce do przechowywania, miejsce do spożywania posiłków oraz odpowiednią długość blatów roboczych. Jednak przy niewłaściwym rozplanowaniu elementów zabudowy możliwe jest zagracenie przestrzeni oraz utrudnione korzystanie z kuchni. 

Układ kuchni a trójkąt roboczy

Zastanawiając się nad wyborem układu kuchennego, warto pochylić się również nad złotą zasadą kuchennej ergonomii – trójkątem roboczym. Określa on optymalne położenie trzech najważniejszych elementów wyposażenia kuchni, które tworzą jego wierzchołki. Są to: lodówka, kuchenka, zlewozmywak. 

Zaprojektowanie zabudowy kuchennej zgodnie z trójkątem roboczym może skrócić dystans pokonywany w kuchni, ale również przyspieszyć przygotowywanie posiłków o ok. 30%. Przyjmuje się, że łączna długość boków trójkąta roboczego nie powinna przekraczać 7 metrów. W większych kuchniach można zaprojektować główny trójkąt roboczy oraz trójkąt pomocniczy – zwłaszcza w sytuacji, gdy ulokujemy piekarnik z dala od kuchenki. Wówczas wierzchołki trójkąta pomocniczego będą tworzyć: lodówka, piekarnik, zlewozmywak.

Zalecane odległości wyposażenia kuchennego zgodnie z trójkątem roboczym:

 

• odległość pomiędzy lodówką a kuchenką (płytą kuchenną, piekarnikiem) – 120 do 270 centymetrów;
• odległość pomiędzy zlewozmywakiem a kuchenką (płytą kuchenną, piekarnikiem) – od 120 do 210 centymetrów;
• odległość pomiędzy lodówką a zlewozmywakiem – od 120 do 210 centymetrów.

Zabudowa kuchenna – odległości i wymiary

Aby stworzyć jak najbardziej funkcjonalną kuchnię i dobrać do niej właściwy układ kuchenny, warto odnieść się również do zalecanych przez projektantów wnętrz odległości pomiędzy elementami wyposażenia kuchennego. Tak jak wspominaliśmy, ważne jest, aby pomiędzy ciągami roboczymi pozostawić optymalnie 120 centymetrów prześwitu. Wolna przestrzeń pomiędzy ciągami roboczymi umożliwi gotowanie więcej niż jednemu użytkownikowi, nie będzie utrudniać mijania się domowników, ani przemieszczania się w obrębie kuchni. Co więcej, zachowanie prześwitu jest konieczne, aby móc swobodnie otwierać drzwi szafek znajdujących się naprzeciwko siebie oraz wysuwać szuflady. Odległość pomiędzy szafkami kuchennymi dolnego indeksu a górnego indeksu powinna wynosić minimum 45 centymetrów. 

W wyposażeniu kuchni ważną rolę odgrywają blaty robocze (blat główny oraz blaty pomocnicze). Łączna, optymalna długość blatów kuchennych powinna wynosić 120 centymetrów. Blaty pomocnicze warto ulokować zwłaszcza w małej odległości od lodówki i zlewozmywaka. Warto podkreślić, że standardowa wysokość blatów kuchennych wynosi ok. 85 centymetrów, dlatego też zaleca się, aby dobrać wysokość blatów zgodnie ze wzrostem domowników, którzy najczęściej będą korzystać z kuchni. Idealną wysokość obliczymy, mierząc odległość od zgiętego łokcia do podłogi, a następnie odejmując od wyniku 15 centymetrów.

W kwestii wymiarów elementów zabudowy kuchennej przyjmuje się, że:

 

• na standardową płytę kuchenną należy przeznaczyć od 60 do 80 centymetrów szerokości szafki;
• zabudowany piekarnik najczęściej montowany jest w szafkach o szerokości 60 centymetrów;
• zlewozmywak dwukomorowy montuje się w szafkach o szerokości 80 centymetrów;
• zlewozmywak jednokomorowy montuje się w szafkach o szerokości 50 centymetrów;
• optymalna długość blatu pomocniczego wynosi od 45 do 60 centymetrów.